GÖZLEM

GÖZLEM
Öğrenci hakkında daha objektif davranabilmek ve onu daha iyi tanımak gelişimini daha yakından takip edebilmek amacıyla çeşitli zamanlarda bireyin anlamlı davranışlarını, becerilerini, tutumlarını, alışkanlıklarını öğretmen, idareci, ve arkadaşlarıyla ilişkilerini anlarız.
Gözlem, tesadüfi ve organize edilmiş,planlı,programlı olmak üzere ikiye ayrılır.
Tesadüfi gözlemde gözlemcinin önceden organize ettiği veya amaçladığı bir durum ve ortam yoktur.
Organize edilmiş gözlemde ise kimin, nerede ve nasıl gözleneceği, gözlem yaparken hangi formun kullanılacağı önceden belirlenmiştir.
GÖZLEM KURALLARI:
Gözlemci:
1-Tarafsız ve objektif olmalıdır.
2-Gözlem için tüm hazırlıkları önceden yapmış olmalıdır.
3-Gözlem konusunda bilgi bakımından yetişmiş , kendini hazırlamış olmalıdır.
4-Duyu organları kusursuz olmalıdır.
5-Birden çok davranış ve olaylara dikkat edebilmelidir.
6-Gözlenmiş davranımları yorumlarken tek bir olaya dayanarak hüküm vermeyecek ilmi tavır ve anlayışa sahip olmalıdır.,
7-Gözlem önceden organize edilmeli ve sınırları belirlenmelidir.
8-Psikoloji ve pedagoji konularında yeterli bilgiye sahip olmalı.
9-Gözlenen davranışa olması gerektiği açısından bakmayıp olduğu gibi gözlenmelidir.
10-Öğrencinin davranışlarını ve özelliklerini bir bütün olarak gözlemelidir, parçalardan kişiliğin tüm yapısı hakkında bir yargılama yapılmamalıdır.
11-Gözlemi mümkün olduğu kadar değişik yer ve durumlarda yapmalıdır. Öğrencilerin okulda,sınıfta, oyun yerinde,otobüste, caddede, gezide, sinemada, tiyatroda, akranlarıyla ilişkilerinde, kızlarla erkeklerin kendilerinden küçüklerle, büyüklerle bulundukları zamanki davranışları tek tek gözlenmeli kaydedilmelidir.
12-gözlemi geniş bir zamana yaymalıdır. Kısa süreli yapılan gözlemlerle bir yargıya varılmamalıdır. Yargılar her zaman değişikliğe açık tutulmalıdır.
13-Gözlemci gözlenen kişinin söylediklerine, yazdıklarına değil bizzat yaptıklarına bakmalıdır.
14-Gözlemci gözlediği kişinin anlamlı davranışlarını kaydetmelidir.
15-Kayıtlar kısa, açık ve sonradan hatırlanabilecek şekilde olmalıdır.
16-Gözlemci bu amaçla hazırlanmış dereceleme ölçeği kullanmalıdır.
17-Gözlemci gözlenenin gösteriş için yaptığı davranışla gerçek davranışını birbirinden ayırmalıdır.
18-Gözlem sonuçları öğrencileri damgalama aracı olarak kullanılmamalı, sonuç gizli tutulmalıdır.
19-Gözlemci, öğrencileri sadece bireysel durumlarla değil grup içinde de gözlemelidir.







GÖZLEM LİSTESİ
1 Çocuklarla oynadığı görülüyor mu? Hayır Bazen Evet
2 Genel olarak kaç kişilik gruplar içinde oynar? 1-3 4-10 Çok
3 Arkadaşları kendisi ile oynamayı severler mi? Hayır Bazen Evet
4 Bir grubun başı veya ebesi olduğu görülüyor mu? Hayır Bazen Evet
5 Teneffüslerde sınıfa veya bir köşeye kapanarak kendi kendine kaldığı olur mu? Evet Bazen Hayır
6 Arkadaşları ile konuşurken bağırır veya çok çekimser davranır mı? Evet Bazen Hayır
7 Arkadaşları ile şakalaşır mı? Hayır Bazen Evet
8- Arkadaşları şakalarına cevap verirler ve şakalarını kabul ederler mi? Hayır Bazen Evet
9 Şakalarının sonunun kavgaya veya tatsız bir duruma gittiği olur mu? Evet Bazen Hayır
10 Sık sık başkalarının yaptıklarını kopya eder mi? Evet Bazen Hayır
11 Arkadaşlarının hareketlerini taklit ederek onlarla alay eder mi? Evet Bazen Evet
12 Sınıf içinde herhangi bir grubun veya çetenin üyesi mi? Hayır Bazen Evet
13 Elebaşılık yaptığı görülür mü? Hayır Bazen Evet
14 Başkalarını körü körüne takip ettiği olur mu? Evet Bazen Hayır
15 Başkalarına yardım etmeyi sever mi? Hayır Bazen Evet
16 Gerektiğinde başkalarından yardım almayı kabul eder mi? Hayır Bazen Evet
17 Kendinin olan bir araç veya gereci başkalarıyla paylaşmayı sever mi? Hayır Bazen Evet
18 Kendinde olmayan bir şeyi arkadaşları ona vermeye gönüllü davranırlar mı? Hayır Bazen Evet
19 Arkadaşlarının kendisi ile alay ettiğinden şikayetçi olur mu? Evet Bazen Hayır
20 Bir oyunda sıranın kendine gelmesini sabırla bekleyebilir mi? Hayır Bazen Evet
21 Sınıfta bir şey dağıtılırken önce almak için hemen fırlar mı? Evet Bazen Hayır
22 Arkadaşlarının hatalarını hemen şikayet eder mi? Veya hemen onların yüzüne vurur mu? Evet Bazen Hayır
23 Başkalarının samimi tenkitlerinden rahatsın olur veya kabullenmekte zorluk çeker mi? Evet Bazen Hayır
24 Başkalarının oyuncaklarını ellerinden çekip alır mı? Evet Bazen Hayır
25 Başkalarının yaptıklarını küçük görür mü? Evet Bazen Hayır
26 Başkalarının yaptıklarını kırar veya bozar mı? Evet Bazen Hayır







Öğretmen bu ve bu sorulara ekleyeceği daha başka sorulara göre öğrencinin sosyal uyumunu gözleyip karşısındaki boşlukları
Evet
Bazen Hayır
şeklinde işaretleyerek öğrencinin ne dereceye kadar okula ve sınıfa sosyal uyumunu gerçekleştirebildiğini anlayabilir. Yukarıdaki sorulardan birinci sütundaki işaretler çok ise çocuğun sosyal uyumunun iyi olmadığı, ortadaki sütundaki işaretler çok ise orta bir sosyal uyumunun olduğu, Sağdaki üçüncü sütunda bulunan işaretler çok ise sosyal uyumunun iyi olduğu kanısına varmak mümkündür. Bunlara puanlar da verilebilir. Birinci sütundaki işaretlere (-2) , ikinci sütundaki işaretlere (+1) , üçüncüdekilere de ( +2 ) puan vererek öğrencinin gözlem sonucunda belirlediğimiz sosyal uyumunu puanla ölçmüş oluruz. Buna göre eğer bir çocuk birinci sütunda 15, ikincide 8, üçüncüde 7 işaret almışsa puanı (-30+8+14= -8) dir. Böyle bir öğrencinin sosyal gelişiminin üzerinde durmak gerektiği ortaya çıkar.